Eskişehir Antik ve Orta çağlarda Yunancadan gelen Dorlion adı ile biliniyordu. Daha sonra Dorlyain harabelerine atfen Eskişehir adını aldığı iddia edilmiştir. Başka bir iddiaya göre ise, bölgeyi Bizanslılardan geri alan Kılıç Arslan “Bizim Eski Şehrimiz” anlamına gelen Eskişehir adını vermiştir.

Şehir, Hititler’in MÖ 14. yy.da kurduğu Eskişehir merkezli büyük bir devlet döneminde Eti’lik (Beylik) statüsüne sahiptir. Eskişehir’deki ilk yerleşimlerin,MÖ 2000-1900 lü yıllarda bazı göçmen aşiretlerin bölgeye gelişiyle başladığı var sayılmaktadır. Zaman içinde Frigler, Lidyalılar, Persler, Kral İskender öncülüğündeki Makedonlar, Romalılar ve Bizanlıların hakimiyetine giren Dorylain 1074 de Selçuklular eline geçmiştir. Anadolu Selçuklularıdöneminde Sultanönü olarak anılmıştır. Anadolu Selçuklularının Eskişehir’i Osman Gazi’ye vermesinden sonra Orhan Gazi döneminde Karamanlıların eline geçen Eskişehir, 1.Murat ile tekrar Osmanlı topraklarına katılmıştır.

Fatih’in ilk zamanlarına kadar Ankara Beyliğine bağlı kalan şehir, 1451 de Kütahya’nın Beylerbeylik haline gelmesi ile Kütahya Beylerbeyliği’ne bağlanır.  4 Nisan 1915 de bağımsız sancak merkezine dönüştürülür ve nihayet 1925 yılında da İl olma hakkını kazanır.
Yakın dönem tarihinde önemli göçler alan Eskişehir bu göçlerin zengin katkısıyla büyük gelişme göstermiştir. 

•    18.yy Osmanlı-Rus savaşları sırasında yöreye Kafkasya, Kırım
•    19.yy. da Romanya ve Bulgaristan
•    Balkan harbi ile başlayan çalkantılı yıllarda Yunanistan, Yugoslavya, Makedonya, Arnavutluk vb.

Nüfus değişimleri sonucunda şehir Rumeli göçmenliğinin merkezi olmuş ve değindiğim gibi muhacirlerle birlikte atılım başlamıştır. 

Balkan göçlerinin her zaman merkezi olan Eskişehir için, FRİGLER’in MÖ 1200 yıllarda Trakya Bölgesinden Marmara Denizi ve Sakarya Nehri çevresi üzerinden Eskişehir’e yerleşmelerini ise Balkan Göçleri açısından ilginç bir gelişme olduğunu düşünüyorum.

Macar araştırmacı Bela Horvath 1913 yılında Eskişehir’den başlayarak Ankara, Konya, Kırşehir, Nevşehir, Kayseri’ye kadar olan yerleri at üstünde gezmiş, aydınlatıcı izlenimler aktarmıştır. 1913 yılında Avusturya’dan Eskişehir taşınmış olan yaşlı Tadeus Teyze’nin oteline yerleştiğini anlatmaktadır.

Horvath 1913 yılında Eskişehir için düştüğü notlarında şehrimizi “Modern Eskişehir” olarak tanımlamaktadır. Kaleme döktüğü şu ilginç tiplemeside;
•    genellikle dağların eteklerindeki köylerin Muhacir Köyü,
•    küçük ve dışardan sıvanmış evlerin ortasında köy meydanı bulunanların Tatar Köyü,
•    uzun bir sokakta sağlı sollu dizilen evler bulunan köylerin Çerkes Köyü,
•    evlerin dağılımı düzensiz olanların ise Türk (Türkmen) Köyü olduğunu çıkarabilirsiniz diye eklemektedir.

1922 yılında Yunan ordusunun çekilişi sırasında Eskişehir de yıkımdan nasibini alır. Katledilen nüfus; talan ve tahrip edilen işyerleri; yakılan ormanlar, hayvanlar.

1894 de Almanların yaptığı Berlin-Bağdat Hicaz demiryolu inşaatı ile birlikte şehir yeni teknolojiyle tanışmış.  Pazar Baçı adı altında Osmanlı’da ilk vergi alınması ve hutbenin okunması, 1896 da Türk Tarihinin ilk modern haritasının çizilmesi, ilk tarımsal araştırma enstitüsü, ilk eğitmen kursu, ilk koy enstitüsü, ilk Türk Otomobili Devrim, ilk Türk lokomotifi Karakurt dahil birçok ilklerin evi olmuş bir Eskişehir.

Ekonomik ve sosyal kalkınmayı birlikte gerçekleştirenlerin aydınlık şehri..

1999 yılında nüfus 660 000 iken 56000’i otomobil olmak üzere 90000 araca sahip, bugün  175000 i otomobil olmak üzere 300 000 araca sahip Eskişehir;
1996 yılında 25512 ticari mükellefi, bugün 40391 mükellefe ulaşmış Eskişehir;
1998 yılında 247 ESO ya kayıtlı İmalat Sanayici, bugün 800 İmalat Sanayicisi olan Eskişehir;
1998 yılında 522 milyon usd olan ihracat, bugün 2,5 Milyar usd ihracatı olan Eskişehir;
Sosyal, Kültürel ve Teknolojik olarak her zaman önde olmuş ve çok gelişmiş bir kent Eskişehir;
Üniversite okumak isteyen öğrencilerin tercih ettikleri ilk kent, Eskişehir;
Okumak ve çalışmak için geldikleri kentten ayrılmak istemedikleri Eskişehir;
Dünyanın yaşanabilir 8., Türkiye’nin yaşanabilir 1. Kenti Eskişehir.

Yaşadığımız kent ESKİŞEHİR; Göçmen Kitlesi ile Sosyal ve Ekonomik Kültürü ile, Sanayicisi- Esnafı- Öğrencisi-Çalışanı ile kentimizin kıymetini bilmeliyiz ve her yönü ile kentimize sahip çıkmayı sürdürmeliyiz. 

Bizim yaşam kaynağımız ESKİŞEHİR.