Nisa Başaran-Eskişehir

Eskişehir, Türkiye'nin gözde şehirlerinden biri olarak tarihi ve doğal güzellikleriyle ünlüdür. Kent, uzun yıllar boyunca mimari açıdan zengin projeleriyle dikkat çekmiş, estetik ve modern yapılarıyla da kendini kanıtlamıştır. Ancak, son dönemde yapılan bir mimari tercih, şehrin mimari kimliğine gölge düşürmüş gibi görünüyor. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen yine şaşırtmadı... Özellikle Avrupa'daki heykelleri ve yapıları kopyalayan Erşen bu sefer de İstanbulda ki Kamondo Merdivenlerini kopyaladı. Güya kentin tarihini yansıtma iddiası taşıyordu fakat hayal kırıklığına yol açan nokta, bu yapıyı tasarlarken eskinin özgünlüğünden ziyade, yabancı kopyalara yaslanmış olmasıydı.

Karaköy’de, Voyvoda Caddesi ve Banker Sokağı’nın birleştiği noktada bulunan Kamondo Merdivenleri mimarisi sebebiyle turistler tarafından ilgi görüyor. 19. Yüzyılın sonlarına doğru Abraham Salomon Kamondo’nun o dönemde Avusturya Lisesi’nde okuyan torunlarının eve gelirken yolu uzatmalarına ve fazla yorulmalarına çözüm olması amaçlı yaptırdığı merdivenler, halk arasında “Âşıklar Merdiveni” olarak anılıyor.

Eskişehir halkı, kentin tarihine ve dokusuna uygun özgün bir mimari proje beklerken, Kamondo Merdiveni'nin alışılagelmiş ve başka şehirlerde görmeye alışık olduğumuz yapının resmen bir kopyasını gördü. Bu, şehrin kimliğini koruma çabalarına karşı bir duruş gibi algılandı ve eleştirilere neden oldu.
Mimarlar, sit alanı olarak koruma altında olan tarihi Odunpazarı bölgesinde böyle bir çalışmaya izin verilmesine de anlam veremediklerini belirterek, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nu da eleştiren yorumlarda bulundu.
Bir şehrin mimari yapıları, o şehrin kimliğini ve tarihini yansıtır. Eskişehir gibi önemli bir kentin, kendi özgünlüğünden taviz vermeden modern ve estetik yapılarla donatılması önemlidir. Kamondo Merdiveni, bu açıdan bir kayıp olarak görülüyor ve şehrin geçmişine gönderme yapması yerine, yabancı bir tasarımın yansıması olarak hafızalara kazınıyor.

Gelecekte, Eskişehir'in mimari projelerinde, halkın ve yerel uzmanların görüşlerine daha fazla önem verilmesi ve kentin özgün kimliğine uygun tasarımların tercih edilmesi bekleniyor. Ancak, Kamondo Merdiveni örneği, şehir planlamasında dikkatli ve özenli adımların atılmasının önemini bir kez daha hatırlatıyor. Yitirilen mimari değerlerle dolu bu hikaye, Eskişehir'in gelecekteki mimari yolculuğunda bir dönüm noktası olabilir. Mimarlardan bu kadar büyük tepkiler gelirken, Mimarlar Odası Eskişehir Şubesi de konuyla ilgili bir açıklama yapacak mı merak ediliyor...